Verschillende fases van ziekte bij kanker
Prevalidatie/prehabilitatie
Als je een operatie moet ondergaan, is het belangrijk om gezond en sterk te blijven. Een manier om dit te doen is door regelmatig te sporten vóór je operatie. Als je ervoor kiest om voor de operatie te sporten, dan kun je deelnemen aan een programma onder supervisie, dat heet ook wel prehabilitatie.
Voorbereidend op een chirurgische ingreep
Studies toonden aan dat ook in de korte tijd die er soms is tussen diagnose en operatie de conditie goed kan verbeteren met als resultaat minder complicaties van de operatie, een kortere opnameduur en een sneller herstel 2,3,4
Fysiotherapie tijdens de behandeling (chemotherapie en bestraling)
Diverse studies tonen aan dat het raadzaam is om al tijdens de behandeling te beginnen met bewegen. Als de patiënt meer beweegt tijdens de chemotherapie neemt de kans op – en de ernst van – vermoeidheidsklachten af 5 en het vergroot het aerobe vermogen 6.
Revalidatie na de behandeling
De fysiotherapeut ondersteunt de patiënt na het behandeltraject bij het revalideren van de ziekte en de behandeling. Aan de hand van de behoeften van de patiënt stelt hij een behandelplan op. Onderdelen van de behandeling zijn bijvoorbeeld:
- Optimaliseren van fysieke conditie en activiteitenniveau
- Leren omgaan met fysieke beperkingen
- Fysieke grenzen leren kennen en ermee leren omgaan
- Overwinnen van eventuele angst voor inspanning/bewegen
- Stimuleren tot (volhouden) actieve leefstijl
- Optimaliseren/handhaven lichaamsgewicht en -samenstelling
Palliatieve zorg
In de palliatieve fase zijn de doelen vergelijkbaar, maar verschuiven de behandelaccenten De kwaliteit van leven staat hierbij centraal. Denk aan ondersteunde oefeningen om ADL activiteiten zo lang mogelijk zelfstandig uit te voeren, ontspanningsoefeningen om pijn te verminderen en ademhalingsoefeningen.
Dit laatste is eveneens van belang in de terminale fase waarin de oncologiefysiotherapeut ondersteuning biedt in behoud van fysieke functies en tegelijk rekening houdt met veranderingen in wensen en doelstellingen van de patiënt.
2 Minnella EM, Awasthi R, Bousquet-Dion G, Ferreira V, Austin B, Audi C, Tanguay S, Aprikian A, Carli F, Kassouf W. Multimodal Prehabilitation to Enhance Functional Capacity Following Radical Cystectomy: A Randomized Controlled Trial. Eur Urol Focus. 2021 Jan;7(1):132-138. doi: 10.1016/j.euf.2019.05.016. Epub 2019 Jun 8. PMID: 31186173.
3 Gillis C, Buhler K, Bresee L, Carli F, Gramlich L, Culos-Reed N, Sajobi TT, Fenton TR. Effects of Nutritional Prehabilitation, With and Without Exercise, on Outcomes of Patients Who Undergo Colorectal Surgery: A Systematic Review and Meta-analysis. Gastroenterology. 2018 Aug;155(2):391-410.e4. doi: 10.1053/j.gastro.2018.05.012. Epub 2018 May 8. PMID: 29750973.
4 Gravier FE, Smondack P, Prieur G, Medrinal C, Combret Y, Muir JF, Baste JM, Cuvelier A, Boujibar F, Bonnevie T. Effects of exercise training in people with non-small cell lung cancer before lung resection: a systematic review and meta-analysis. Thorax. 2021 Aug 24:thoraxjnl-2021-217242. doi: 10.1136/thoraxjnl-2021-217242. Epub ahead of print. PMID: 34429375.
5 van Vulpen JK, Peeters PH, Velthuis MJ, van der Wall E, May AM. Effects of physical exercise during adjuvant breast cancer treatment on physical and psychosocial dimensions of cancer-related fatigue: A meta-analysis. Maturitas. 2016 Mar;85:104-11. doi: 10.1016/j.maturitas.2015.12.007. Epub 2015 Dec 28. PMID: 26857888.
6 Singh B, Hayes SC, Spence RR, Steele ML, Millet GY, Gergele L. Exercise and colorectal cancer: a systematic review and meta-analysis of exercise safety, feasibility and effectiveness. Int J Behav Nutr Phys Act. 2020 Sep 24;17(1):122. doi: 10.1186/s12966-020-01021-7. PMID: 32972439; PMCID: PMC7513291.
